Một điều tôi rất thích làm khi còn bé, là leo cửa sổ trên lầu ra ngoài ngồi trên nóc mái nhà. Ngày ấy cả khu phố nhỏ miền phố núi của tôi đa số là những ngôi nhà nhỏ xinh xắn, cao nhất là 2 tầng với những chiếc cổng cao có giậu hàng rào trồng các loại hoa. Nhà tôi nằm ở vị thế cao hơn 1 chút, nên khi ngồi trên mái nhà, tôi có thể bắt gọn cả miền thung lũng vào trong tầm mắt của mình.
Điều thú vị ở quê hương miền núi của tôi là những mái nhà có đủ màu sắc, đủ kiểu nằm rời rạc nhau, không xen kẽ như ở các thành phố khác. Có nhà lợp tôn màu xám nguyên thủy, hoặc, sơn xanh, sơn vàng. Có nhà lợp ngói đỏ. Có nhà đổ 1 lớp dầu hắc trên tốc thành một màu đen tuyền.
Từ vị trí mái nhà tôi, tôi có thể xác định tất cả vị trí và phương hướng của những con đường quanh co vòng vèo quanh phố. Cách 2 con đường ngắn, về hướng tây, là ngôi chùa Cao Đài có 2 cái tháp cao chênh vênh. Ngôi tháp bằng đá xi măng màu xám cũ kĩ và rêu phong. Những ngày mưa phùn tháng Chín, ngọn tháp trở nên heo may, xa vắng. Và, cả góc phố xung quanh ngọn tháp trở nên cô quạnh, hiu hắt khi mùa đông về. Chệch về hướng tây nam 1 chút, là cây đa cổ thụ già nua tỏa bóng một vùng phủ lấy ngôi đền nhỏ có mái ngói cong cong . Đền thờ bà chúa Đất. Rễ cây đa đồ xộ xum xê đan lấy cả ngôi đền, mà bất cứ giờ giấc nào cũng khói hương nghi ngút. Đằng trước ngôi đền có 2 con cọp bằng đá, uy nghi bệ vệ . Con nít chúng tôi đứa nào chã sợ mỗi lần đi ngang qua vào giấc trời chập choạng tối. Thậm chí có đứa còn ù té chạy, vãi cã trong quần, nếu nghe thấy 1 tiếng động lạ gầm gừ phát ra từ trong ngôi đền ấy, có khi chỉ là những cành lá khua vang theo tiếng gọi mùa về . Từ khi mới biết khóc, các bà mẹ hay dọa, "nín, không cọp đền bà chúa nghe được đến ăn thịt!" Thế là đứa nào cũng im và trợn to đôi mắt sợ hãi . Bao nhieu the he cua chung toi cung dda cung nhau lon len cung voi nhung huyen thoai không tuổi tác ay.
Mái trường mầm non thân yêu của tôi nằm ở đầu hướng Đông, nơi diễm phúc được đón nhận giọt nắng đầu tiên nhỏ xuống ngày. Mái trường màu đỏ thắm nghiêng nghiêng nơi sườn đồi . Ánh nắng màu vàng, nhàn nhạt . Đó là vị trí ngồi ngắm bình minh của tôi vào những sáng mùa hè buồn tẻ màu phượng hồng . Nhớ trường, nhớ bạn.
Người ta nói rằng, tháng Bảy mưa ngâu vì những con ve sầu khóc cho số phận uyên ương, còn tháng Tám mưa dầm vì bà trời khóc chồng. Tháng Tám mưa nhiều, mưa rã rít, mưa không ngưng. Có khi kéo dài cã tuần lễ. Ngồi trên cửa sổ từ trên cao nhìn xuống những con đường đất đỏ, con đường ngập nước với những đôi chân bì bỏm lội qua, là một điều trẻ con nhà ai cũng thích làm. Trời mưa, cành cây trĩu lá, cửa sổ nhà ai he hé mở. Thỉnh thoảng có vài cái đầu be bé nhô ra, và bất chợt, cái tàu bay hoặc con thuyền giấy bay vụt xuống đường, trôi theo những giòng nước. Tháng Tám quyện mình vào vũ điệu của những viên nước lộp độp trên những mái tôn, lúc trầm, lúc bổng, lúc du dương, lúc cuồng nộ . Như tiếng sóng... như tiếng đàn...
Thành phố của tôi còn rất trẻ. Trẻ như những câu chuyện cổ tích từ khắp vùng đất nước góm lại thành 1 nhịp sống nhỏ. Mái đền Vua Hùng Vương nằm ở đầu xóm trên con đường gập ghềnh dốc. Cổng kín, rào cao chung quanh khu vườn rậm rạp bị bỏ hoang chẳng có ai ra vào thăm viếng. Ngôi đền nằm đó. Như lịch sử vẫn nằm đó. Mái rêu phong.
Nhà quê nhà ai cũng có 1 ống khói. Chiều về, khói lam bay tỏa. Nhà chú Hợi hôm nay ăn món gì nhỉ ... nhà bà Năm Le hôm nay xào món rau bí, chả hồi chiều bà ấy bắt thang hái rau bí trên giàn là gì?... Nhà con Ận, chúng nó sẽ nói những gì với mẹ bên mâm cơm nhỉ? Nhà nó có 6 mẹ con, dắt díu nhau từ miền Trung vào. Ba nó bỏ mẹ con nó theo vợ bé. Mẹ nó bị chạm thần kinh ngay lúc sanh thằng Út. Người dỡ dỡ ương ương, gặp ai cũng cười, gặp con chó đi qua cũng cười, ấy vậy mà, ngày lại ngày buôn thúng bán bưng nuôi cả bầy con 5 đứa.
Có một căn nhà cuối xóm "Thành Công", dạo sau này, chẳng còn có khói bay lên. Căn nhà của cụ Hào, một cha, một con. Một đàn ông, một đàn bà. Một bệnh, một lão. Con gái cụ bị liệt cả tay lẩn chân vì trận sốt hồi bé. Cụ làm nghề đan rổ rá và nón lá. Cụ đan rất khéo. Con nít không đứa nào là không mê cụ. Lúc nào cũng thấy có đứa ngồi lắt lẻo bên cạnh để đợi cụ dậy xếp con thú với chiếc lá dừa sẳn sàng trên tay. Thế hệ này, qua thế hệ khác. Cho đến khi cụ nằm liệt giường... Hai chiếc giường, hai thân phận, dưới một mái nhà.
Làng xóm thay phiên nhau nấu nướng, chăm sóc cho hai cha con cụ. Cô Na bình thường hung dữ đố ai dám động tới . Ấy vậy mà lại tốt bụng. Lòng cô như miệng cô, dư lời, dư tâm. Mỗi ngày cô rửa ráy cho cha con cụ Hào, cho đến khi... Câu chuyện về sau của cha con cụ Hào tôi không nhớ rõ.
Khi chung quanh dư dã những tình thương, mình chẳng bao giờ biết suy tư về số phận. Mỗi làn khói bay lên là tượng trưng sự hạnh phúc no đủ của 1 mái ấm gia đình. Một gia đình có cha, có mẹ, có anh em. Hạnh phúc quây quần bên những mâm cơm nho nhỏ . Tôi hay ngồi chống cằm và mơ ước như thế.
Khi những cơn gió bấc thổi ngược từ hướng tây trở về là báo hiệu những cơn lạnh của núi rừng sẽ đến. Thành phố lạnh lẽo sương mù, ngày qua nhanh, đêm mau tới. Khi tiếng chuông nhà thờ từ chiếc tháp cao bên phía bên kia đồi gióng lên năm tiếng, là báo hiệu giờ cơm tối. Mọi người về nhà. Đèn thắp lên. Những mái nhà lẫn vào trong bóng đêm an lành.
Pensee
