Thành thông lệ, tôi đi học buổi sáng bằng xe, buổi trưa, là phiên tôi cho chị mượn để đi học. Chị năm ấy khoảng 16-17, là con bác M, hàng xóm ở đối diện nhà tôi. Con suối chảy ngang vườn nhà tôi cũng chảy ngang qua vườn nhà chị. Bố chị là ông cai coi sóc nhà thờ và nghĩa địa. Gia đình chị đơn sơ thanh đạm như những đọt khoai môn mọc thẳng tắp nơi bờ ao. Chị học lớp 11 rồi mà vẫn chỉ 1 chiếc áo sơ mi trắng duy nhất. Ngày nào áo giặt phơi ngoài giàn, thì ngày đó chị cầu khẩn Chúa đừng cho trời mưa, để chị có áo mặc đi học.
Vậy mà chị đẹp lắm. Tóc chị một mái dài thẳng tắp đen lay láy. Mỗi buổi trưa hè nghĩ học ở nhà, tôi thường lê la qua nhà chị, chẳng để làm gì cả, vì chị rất hiền lành, hiền lành đến đỗi chơi cái gì chị cũng nhường tôi. Chính vì thế mà nhiều khi tôi đâm ra chán không thích chơi trò chơi với chị nữa, mà thay vào đó, tôi mê mãi ngồi bên bờ giếng ngắm chị gội đầu bằng nước bồ kết, một thứ nước không thơm, nhưng mùi hương khiến người ta bị ngất ngây mê hoặc.
Có người nói rằng tôi có khiếu quan sát. Không biết có đúng hay không, nhưng quan sát nét đẹp đậm đà của chị thì không cần đến khả năng nhận xét cũng vẫn có thể xác định được là chị rất thu hút. Tôi đặc biệt thích tư thế khi chị đứng nghiêng chải tóc. Chiếc cổ cao thon thả quí phái, mà cho dù chị mặc chiếc áo bà ba màu nâu héo úa của mẹ, chị cũng có thể đưa chiếc áo ấy lên ngôi.
Cuối mùa thu năm đó, chị không mượn xe đạp của tôi nữa. Anh Th là một thanh niên đẹp trai. Nhà anh là chủ hộ 1 đồn điền cà phê lớn ở đầu quãng dốc thứ 2 trên con đường chị đi học về mổi buổi chiều. 1 thanh niên nhà giàu thì không cần cố gắng cũng vẫn là 1 thanh nhiên nhà giàu. 1 chàng trai đẹp trai, cho dù giàu có bay bướm đa tình hay là nghèo mạt, vẫn dễ dàng chiếm được trái tim những cô gái vừa chớm mơ mộng. Anh có cả hai. Tuy rằng, cả hai yếu tố đó không phải là nguyên nhân chính để có thể khiến chị siêu lòng.
Chị yêu Chúa. Yêu mãnh vườn xanh muốt và những giàn rau quả mộc mạc sau nhà . Thế giới của chị đơn sơ và trong sạch . Rồi khi anh bước vào, đánh tan cái thế giới ấy ra thành tiếng vỡ . Ngày ngày, anh chạy xe cúp lẽo đẽo theo sau chị. Chị đi bộ, nhất định không leo lên xe anh. Để rồi khi chị về nhà, tôi có thể quan sát được sự bâng khuâng vương vấn hiện lên trên khuôn mặt chử điền thanh tú ấy.
Mỗi buổi chiều tan học về, anh và chị đứng trước gò đất cao trước nhà . Họ cùng nhau ngắm hoàng hôn tan sau núi . Khi yêu, ai cũng lãng mạn và ướt át như thế, huống hồ gì là họ, một đôi trai gái xinh đẹp nhất của thành phố cao nguyên đất đỏ, vừa bước vào tuổi lần đầu biết yêu.
Mùa đông trôi qua . Chị vẫn không mượn xe đạp của tôi đi học . Và, cũng vẫn không ngồi đàng sau lưng anh trên chiếc xe cúp đời mới - chiếc xe cúp nhập cảng đời mới duy nhất của thành phố . Chị một mình lặng lẽ một bóng đi về trên con đường dài trên 3 cây số mổi ngày .
Một buổi chiều, tôi đạp xe cùng chúng bạn lên đồi nhặt hạt cao su để làm kế hoạch nhỏ cho lớp . Trên đường về, tôi chạy ngang trường chị, vừa lúc chuông trường đổ 5 tiếng báo giờ tan học. Các anh chị học sinh cấp III trong đồng phục quần tây áo trắng - thời ấy quê tôi chưa mặc áo dài đi học - đổ ra từ cổng trường . Thế giới sinh viên cấp ba thật sinh động và sầm uất, không như lũ học trò lọt đọt đầu cầp 2 của chúng tôi . Họ nói cười đầy tự tin và cái thế giới bạn bè của họ cũng đầy thú vị với răm rắp tiếng cười đan nhau .
Tôi đang chậm rãi đạp xe lan man suy nghĩ, chợt một chiếc xe cúp màu đỏ rồ ga phóng ra từ cổng trường. Trước sự đổ dồn của mọi con mắt, anh Th. oai vệ như một chàng dũng sĩ cưỡi ngựa, sau lưng anh là một cô gái rất xinh đẹp và tân thời – không phải chị.
Bên kia lề đường, bóng chị hiền lành như bóng cây dầu Ưng Diệp đổ dài trong nắng hoàng hôn . Chiếc áo sơ mi trắng, quần soa đen, mái tóc dài quá lưng kẹp chặt sau gáy . Chị muôn đời vẫn một nhịp thở trung thành với nếp cũ khung rêu của con phố .
Mùa hè năm ấy, chị thôi học. Tập vỡ ngoan hiền thôi không còn ôm chặt trên đôi tay để níu kéo thêm tuổi mộng khi xa người. Con đường đi học không biết có nhớ chị không? Những cây si có hụt hẩng khi không còn một giọt nắng nhỏ nhẹ lướt qua nơi cuối ngày? Tình yêu tuổi mười bảy như trái đắng. Chị có nhớ không?
Pensee
